Quần thể danh thắng Tràng An là di sản văn hóa và thiên nhiên của thế giới, có giá trị về địa chất, địa mạo, cảnh quan thiên nhiên và lịch sử-văn hóa; là khu du lịch của quốc gia, tầm cỡ quốc tế, có đặc trưng về lịch sử-văn hóa-sinh thái; là khu vực có dân cư sinh sống đan xen.
Phạm vi lập quy hoạch chung xây dựng Quần thể danh thắng Tràng An có diện tích đất tự nhiên 12.252 ha, thuộc các huyện Hoa Lư, Gia Viễn và Nho Quan, thành phố Ninh Bình và thị xã Tam Điệp. Trong đó, khu di sản Quần thể danh thắng Tràng An có diện tích 6.226 ha, vùng đệm bao quanh khu di sản có diện tích 6.026 ha.
Quy hoạch nêu rõ các định hướng phát triển không gian gồm 4 phần: khu Di sản quần thể danh thắng Tràng An; vùng đệm (vùng bảo vệ); các khu dân cư; các khu dịch vụ du lịch.
Theo đó, khu di sản Quần thể danh thắng Tràng An được phân thành các vùng cấm và hạn chế xây dựng. Vùng cấm bao gồm các khu vực cảnh quan thiên nhiên, các khu di tích cần bảo vệ nghiêm ngặt. Vùng hạn chế xây dựng gồm các khu vực dành cho phát triển du lịch, các khu vực làng xã có dân cư sinh sống và cảnh quan nông nghiệp xung quanh.
Vùng đệm là vùng được phép xây dựng và cần kiểm soát nghiêm ngặt. Toàn bộ không gian vùng đệm chia thành 4 khu vực gồm: Khu Bái Đính (phía Tây) là khu du lịch tâm linh và khu đô thị đại học mới; Khu Trường Yên - Ninh Hòa (phía Bắc) là khu dân cư nông thôn kết hợp làm dịch vụ du lịch; Khu Ninh Nhất - Ninh Tiến (phía Đông) là khu dân cư kết hợp làm dịch vụ du lịch; Ninh Thắng - Ninh Hải (phía Nam) là khu dân cư kết hợp làm dịch vụ du lịch.
Các khu dân cư tiến hành xây dựng các công trình lưu trú, homestay để du khách trải nghiệm đời sống nông thôn, tham gia các hoạt động nông nghiệp nhưng không ảnh hưởng đến cảnh quan thiên nhiên, môi trường và hệ sinh thái.
Các khu dịch vụ du lịch xây dựng theo mô hình sinh thái quy mô nhỏ và vừa với những khu biệt thự, resort, công viên tự nhiên, khu ẩm thực, cửa hàng bán đồ lưu niệm phù hợp với cảnh quan, môi trường tự nhiên phục vụ khách du lịch.
Nguồn: TITC