 |
| Từ đỉnh núi Mẫu Sơn có thể phóng tầm nhìn ra khắp vùng. |
Từ TP Lạng Sơn đi ngược quốc lộ 4B
khoảng 30km là đến núi Mẫu Sơn. Đường lên đỉnh núi cao hơn 1.500 mét uốn
lượn qua trùng điệp núi non. Đến với Mẫu Sơn, du khách sẽ cảm nhận được
bầu không khí trong trẻo, tinh khiết lạ thường, có thể phóng mắt, với
tầm tay ôm trọn những đỉnh núi mờ sương và đắm chìm trong hương sắc của
những vườn hoa cẩm tú cầu. Du khách cũng sẽ tìm thấy những hoài niệm khi
đứng trước những ngôi nhà cổ kính rêu phong được xây dựng từ thời Pháp
thuộc.
Theo sử sách, cách đây hàng trăm năm, người Pháp đã tìm đến Mẫu Sơn và
xây dựng những ngôi nhà, vuờn hoa, sân chơi mang phong cách châu Âu giữa
đỉnh núi mù sương. Người Pháp đã “biến” nơi này thành địa điểm ăn chơi
và khu nghỉ dưỡng. Trải qua sự bào mòn của thời gian và sự tàn phá của
chiến tranh, nhiều hạng mục công trình đã trở thành những phế tích. Hiện
nay, người dân địa phương lại tận dụng những gì còn lại để làm nhà nghỉ
cho du khách. Giá phòng mỗi đêm cũng rất bình dân, chỉ khoảng 120.000 -
200.000 đồng/phòng.
Tôi đã đến nơi đây nghỉ dưỡng và chứng kiến cách làm du lịch của người
dân tộc địa phương. Những người dân tộc Dao, Tày, Mông, Nùng v.v. quanh
năm cắm dùi trên nương, nay đã biết đến buôn bán, làm dịch vụ. Họ làm du
lịch cũng dân dã, bình dị. Công việc chủ yếu là đem các sản vật của
rừng như mớ rau, quả chanh, con chim, gói chè, lá thuốc... ra bày bán ở
vệ đường.
 |
| Ngôi nhà cổ được xây từ thời Pháp. |
Tôi nghe nhiều câu chuyện làm du lịch
khá thú vị. Có những hộ gia đình đã bán trâu, mua máy ảnh, học cách chụp
hình. Hay đó là những đứa trẻ nói tiếng Anh “như gió” khi giao tiếp với
khách nước ngoài. Người dân tộc trên đỉnh núi còn biết khai thác thế
mạnh của những sản vật địa phương. Đó là các món lợn sữa quay, vịt quay,
ếch hương, gà thả đồi nướng trên than cỏ tranh, cơm lam hay thịt khau
nhục và các loại rau su su, rau ngót, hoa chuối v.v.. Tất cả những món
ngon vật lạ ấy được nhiều người biết đến nhờ việc thương mại hóa.
 |
| Du khách lưu giữ những khoảnh khắc đẹp bên ngôi nhà cổ. |
Họ còn tập trung vào chăn nuôi gà chín
cựa - giống gà quý tại địa phương. Theo những người dân nơi đây, giống
gà chín cựa có thịt rắn chắc và thơm ngon. Giá của mỗi con gà chín cựa
đắt gấp vài lần gà nhà. Khách mua tại nhà dân là khoảng 300.000 đ/kg,
giá bán ngoài chợ là 400.000 đ/kg. Dịp Tết, gà chín cựa đội giá lên tới
600.000 đ/kg. Ngoài ra, nhiều gia đình còn tranh thủ lúc nông nhàn đi
tìm mật ong rừng, chanh rừng, trứng kiến, các loại thảo dược v.v. để
bán. Và một trong những thứ quý hiếm mà chỉ núi Mẹ trên đỉnh Mẫu Sơn mới
có, đó là “ếch đại gia”. Sở dĩ có cái tên đó là do loại ếch này rất quý
và giá lại rất cao, mỗi kg có giá hàng triệu đồng.
 |
| Bà con nguời dân tộc thiểu số bày bán những sản phẩm địa phương. |
Hầu như những gia đình ở lưng chừng núi
đều kinh doanh dịch vụ tắm nước thuốc. Núi Mẫu Sơn vốn nổi tiếng với các
loại thảo dược quý. Trước đây, người dân địa phương chỉ dùng để phục vụ
những thành viên trong gia đình. Từ khi núi Mẫu Sơn thành khu du lịch,
khách có yêu cầu càng nhiều. Những gia đình có điều kiện đã mở nhà hàng
kiêm dịch vụ ngâm nước thảo dược phục vụ du khách...
Trong xu hướng thương mại hóa du lịch, tôi bỗng thấy tiếc cho việc giữ
gìn thương hiệu của một số sản vật địa phương. Ví dụ như chuyện giữ
thương hiệu của rượu Mẫu Sơn. Những người dân nấu rượu cổ truyền ở thôn
Lục Bó, xã Công Sơn, huyện Cao Lộc vẫn phải sống trong cảnh nghèo khó.
Bởi họ không thể cạnh tranh nổi với các loại rượu giả, rượu nhái được
bày bán tràn lan. Nhiều người lên tận đỉnh núi vẫn mua phải rượu giả.
Người làm rượu giả thì sống khỏe, còn những hộ dân nấu rượu truyền thống
thì phải chịu cảnh đói nghèo. Theo tính toán của những người nấu rượu,
giá mỗi lít rượu chỉ có 13.000-15.000 đồng thì trừ tiền gạo, tiền công,
lời lãi chẳng được bao nhiêu. Chính vì vậy, nhiều hộ đã bỏ nghề.
 |
| Khu du lịch Mẫu Sơn vẫn còn đơn điệu quá, chưa tương xứng với tiềm năng. |
Lên Mẫu Sơn, tôi thấy chạnh lòng trước
kiểu làm du lịch tự phát của người dân nơi đây và tiếc nuối cho việc đầu
tư khai thác du lịch chưa tương xứng so với tiềm năng sẵn có của vùng
đất này...
Nguồn: Báo Quảng Ninh