Được phát triển và thương mại từ những năm đầu của thế kỷ trước, đến những năm 50 máy nước nóng năng lượng mặt trời đã trở nên phồ biến tại các nước EU, Nhật Bản, Israel, Sip, Australia… tới năm 1983, hơn 60% gia đình tại Israel sử dụng máy nước nóng năng lượng mặt trời. Cho đến nay, con số này đã là 90 %. Hiện nay việc lắp đặt và sử dụng các hệ thống máy nước nóng năng lượng mặt trời thì Trung quốc hiện đang đứng đầu về lượng, với gần 2/3 tổng số lượng máy nước nóng lắp đặt của toàn thế giới, chỉ tính riêng năm 2009 tại Trung Quốc có khoảng 5,5 triệu bình được lắp đặt đưa sử dụng.
Tại Việt Nam Sự xuất hiện của máy nước nóng năng lượng mặt trời dù muộn nhưng đúng thời điểm. Từ đầu những năm 90 của thế kỷ 20, máy nước nóng năng lượng mặt trời nói riêng và các thiết bị dùng năng lượng mặt trời nói chung đã nhen nhóm xuất hiện tại Việt Nam nhưng mới chỉ ở dạng nghiên cứu của các trường đại học hoặc viện nghiên cứu. Cuối những năm 90 và đầu năm 2000, máy nước nóng năng lượng mặt trời đã có hình thức thương mại. So với các nước phát triển khác trên thế giới thì máy nước nóng năng lượng mặt trời xuất hiện ở Việt Nam khá muộn. Nhưng với tình hình phát triển kinh tế hiện nay, đặc biệt sự suy thoái kinh tế tại thời điểm hiện tại, thì máy nước nóng năng lượng mặt trời được coi là một trong những giải pháp tiết kiệm hàng đầu trong đầu tư.
Sản phẩm máy nước nóng năng lượng mặt trời tại Việt Nam đa phần là nhập ngoại. Những nhà sản xuất như Trung Quốc, Malaysia, Úc, Thái Lan… được các công ty tại Việt Nam ưa chuộng vì tính hợp lý về giá cả. Do mới được đưa vào phổ biến ứng dụng từ năm 2006 tới nay, Việt Nam hiện có khoảng trên dưới 500 DN cung cấp, sản xuất MNNNLMT. Mỗi năm thị trường nội địa tiêu thụ khoảng 40.000 - 50.000 máy, tốc độ phát triển trên 100%.
Điều đó cho thấy, tuy xuất hiện trễ nhưng do những ưu điểm nổi trội như tính an toàn, hiệu quả kinh tế cao và tính thân thiện với môi trường mà máy nước nóng năng lượng mặt trời đã dễ dàng dành được sự đón nhận của nhiều người tiêu dùng Việt Nam. Đặc biệt sự suy thoái kinh tế tại thời điểm hiện tại, thì máy nước nóng năng lượng mặt trời được coi là một trong những giải pháp tiết kiệm hàng đầu trong đầu tư. Bên cạnh đó các chương trình khuyến khích phát triển của Bộ công thương, tập đoàn điện lực VN giai đoạn 2010– 2011 trong hai năm đã lắp đặt 20.000 máy nước nóng được lắp đặt. Giai đoạn 2011- 2015 dự kiến sẽ hỗ trợ 70.000 máy được lắp đặt với mức hỗ trợ 1 triệu đồng/máy, trong đó không chỉ hỗ trợ phát triển các máy nước nóng quy mô gia đình, giai đoạn này EVN còn khuyến khích hỗ trợ các hệ thống công nghiệp, với mức hỗ trợ 1 triệu đồng/200L dung tích lắp đặt, bởi theo nghiên cứu khảo sát sử dụng Nước nóng năng lượng trời quy mô tập trung tại các đơn vị (khách sạn, trường học, bệnh viện, nhà máy…) có nhiều tiềm năng tiết kiệm hơn so với quy mô gia định với mức độ sử dụng nước nóng nhiều và thường xuyên. Hệ thống tập trung thường có quy mô từ 1000 lít đến vài chục, thậm chí vài trăm ngàn lít/ngày có thể sản xuất và cung cấp nước nóng ổn định từ 500 đến 600 có thể thiết kế độc lập hoặc tích hợp với các hệ thống nước nóng có sẵn.
Bên cạnh đó theo số liệu thống kê, Hiện nay Cả nước hiện có khoảng 2,5 triệu bình đun nước nóng bằng điện có công suất trong khoảng 2 đến 5 kW, hàng năm tiêu tốn khoảng 3,6 tỷ kWh điện năng, bên cạnh đó là ngàn các cơ sở lưu trú với hàng trăm hệ thống cung cấp nước nóng sử dụng các loại bình điện, lò hơi (đốt dầu, than…) đã và đang tiêu tốn một nguồn năng đáng kể và sẽ tăng nhanh theo tốc độ xây dựng nhà ở, dịch vụ và du lịch, cùng với đó việc cung cấp và sử dụng nước nóng được xếp vào nhóm sử dụng năng lượng cao luôn được khuyến cáo là sử dụng có giới hạn, vào giờ cao điểm, khuyến cáo cách sử dụng sao cho tiết kiệm năng lượng nhất. Qua đó có thể thấy một thị trường đầy tiềm năng đang mở ra đối với thiết bị bình đun nước nóng năng lượng mặt trời tại Việt Nam trong thời gian tới.
Phạm Văn Thành